Ιστορία
Το χωριό Δωρός είναι ένα χωριό της επαρχίας Λεμεσού που απέχει περίπου 25 χιλιόμετρα από την πόλη και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 470 μέτρων.
Η ονομασία του χωριού:
Η ονομασία του χωριού Δωρός που είναι καθαρά Ελληνικό χωριό από αρχαιοτάτων χρόνων, σχετίζεται ίσως με την αρχαία Ελληνική ονομασία Δωρίς (δασώδης περιοχή) ή τους Δωριείς όπου είναι και η επικρατέστερη εκδοχή.
Πληθυσμός:
Το 1881 το χωριό Δωρός είχε 104 κάτοικους, οι οποίοι σταδιακά αυξάνονται μέχρι το 1946 σε 254. Από το 1960 μειώνονται σε 207 και φτάνουν το 2001 να είναι 101. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 οι κάτοικοι του χωρίου Δωρός ήταν 135.
Ιστορικά στοιχεία:
Στις αρχές Ιουλίου 2002, ανακαλύφθηκε αρχαίος τάφος στο χωριό που χρονολογείτε στα 700 π.Χ.. τα ευρήματα που ανευρέθηκαν παρελήφθησαν από το τμήμα αρχαιοτήτων.
Αξιοθέατα και εκκλησίες:
Κάνοντας κανείς μια βόλτα στο χωριό Δωρός και περπατώντας στα στενά πλακόστρωτα δρομάκια, θα συναντήσει παραδοσιακά πέτρινα σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής, τα μπαλκόνια των οποίων εξέχουν στους δρόμους, τα ανάγλυφα γύρω από τις πόρτες και τα παράθυρα κι ιδιαίτερα το δομικό υλικό, την κρητίδα, με την οποία κτίστηκαν τα περισσότερα σπίτια. Επίσης, την παλιά βρύση η οποία ήταν η κύρια πηγή ύδρευσης του χωριού, το κοινοτικό πάρκο με τα πεύκα και τον ανεμόμυλο, το εργοστάσιο κουμανταρίας, σταφίδας κλπ.
Στο Δωρό υπάρχει η αρχαία εκκλησία του Αγίου Επιφανίου, κτίσμα του 14ου– 15ου αιώνα και η εκκλησιά της Γαλακτοτροφούσας που θεμελιώθηκε το 1925 και εγκαινιάστηκε το 1951.
Κτήρια Κοινοτικού
Παλιά βρύση
Η παλιά βρύση στα παλιά χρόνια ήταν η κύρια πηγή ύδρευσης του χωριού.
Αιωνόβια ελιά
Κοινοτικό πάρκο
Στην αναβάθμιση του πάρκου της κοινότητάς του, προχωρεί το Κοινοτικό Συμβούλιο Δωρού. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο πρόεδρος της κοινότητας Ανδρέας Παναγίδης, το συγκεκριμένο πάρκο δημιουργήθηκε το 1985, οπότε και πρέπει να γίνουν κάποιες εργασίες συντήρησής του.
Ο κ. Παναγίδης συνέχισε λέγοντάς μας πως θα εγκαταστήσουν επίσης και φωτοβολταϊκά, με στόχο τη μείωση του κόστους του φωτισμού. Παράλληλα, θα αναβαθμίσουν τον παιδότοπο του πάρκου.
Συγκεκριμένα, ο κοινοτάρχης είπε ότι θα προστεθούν παιχνίδια, ενώ μας αποκάλυψε όπως και το γήπεδο, σε συνεννόηση με τον ΚΟΑ, θα μετατραπεί σε γήπεδο μπάσκετ ή mini football.
«Θα αναδείξουμε και τον ανεμόμυλο, ο οποίος είναι μοναδικός στην επαρχία μας και θα τον θέσουμε σε λειτουργία. Η ανάπτυξη του πάρκου αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2021», κατέληξε.
Ασχολίες κατοίκων
Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την καλλιέργεια των αμπελιών, αμυγδαλιών, φρούτων και την κτηνοτροφία και επίσης σαν ελεύθεροι επαγγελματίες που εργάζονται στην Λεμεσό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το χωριό Δωρός κατέχει προνομιούχα θέση, από τα παλιά χρόνια στην παραγωγή άριστης ποιότητας κουμανταρίας, ζιβανίας, κρασιού και σταφίδας.
Αμπελουργία
Ο Δωρός είναι ένα από τα κρασοχώρια. Η καλλιέργεια των αμπελιών ήταν από παλιά, και είναι και σήμερα, μια από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων της κοινότητας. Πιο παλιά καλλιεργούνταν τεράστιες εκτάσεις αμπελιών με παραγωγή από τις μεγαλύτερες στη Κύπρο, και με περιοχές που έδιναν άριστης ποιότητας σταφύλι.
Η παραγωγικότητα των αμπελώνων απαιτούσε και απαιτεί την συνεχή φροντίδα των αμπελοκαλλιεργητών.
Τα βασικότερα στάδια της αμπελοκαλλιέργειας είναι το κλάδεμα, το σκάλισμα, το «μουττόκομμαν» το θειάφισμα και ο τρύγος.
Οι καλλιεργητές δίνουν μεγάλη προσοχή στο κλάδεμα των αμπελιών. Η παραγωγικότητα των αμπελώνων κρίνεται σημαντικά από τον τρόπο κλαδέματος, εφόσον, αν το αμπέλι μείνει απεριποίητο η παραγωγή θα ανασταλεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το κλάδεμα του αμπελιού θεωρείται σημαντικότερο και από τον εμπλουτισμό της γης με κάποιο είδος λιπάσματος. Κάθε χρόνο, στις αρχές της άνοιξης, πιο συγκεκριμένα, το Μάρτιο, αμέσως μετά το κλάδεμα γίνεται το σκάλισμα (ο κάματος) του αμπελιού. Παλαιότερα αγελάδες και γαϊδούρια έσερναν τον άροτρο και όργωναν τη γη, έτσι ήταν έτοιμη να συγκρατήσει το νερό της ανοιξιάτικης βροχής, σήμερα το όργωμα γίνεται πιο εύκολα με ειδικά τρακτέρ.
Κατά τους μήνες Απρίλη και Μάη, αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα τσαμπιά. Είναι η καλύτερη περίοδος όπου οι καλλιεργητές των αμπελώνων κόβουν τις μύτες των τρυφερών βλαστών. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται «μουττόκομμαν ή αλλιώς κουτσούλλισμαν». Έτσι, οι καλλιεργητές «υποχρεώνουν» το φυτό να παράγει τσαμπιά για δεύτερη φορά την ίδια χρονιά.
Οι καλλιεργητές μεριμνούν για την προστασία των αμπελώνων από διάφορες ασθένειες που μπορούσαν να αποβούν καταστρεπτικές για τα φυτά. Δυο φορές το χρόνο, μόλις ανθίσουν οι βλαστοί και όταν μαυρίσουν τα σταφύλια, «θειαφίζουν» ή μ’ άλλα λόγια ψεκάζουν τους αμπελώνες.
Όταν ευδοκιμήσει η καλλιέργεια των αμπελώνων, έρχεται η εποχή του τρύγου. Παλιά, για το μάζεμα των σταφυλιών, ήταν απαραίτητη η βοήθεια ολόκληρης της οικογένειας. Η δουλειά στα αμπέλια διαρκούσε από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Άνθρωποι κάθε ηλικίας με ένα «τσιακκούιν», δηλαδή μικρό μαχαίρι, έκοβαν τα σταφύλια και τα έβαζαν μέσα σε καλάθια. Έπειτα, τα άδειαζαν σε μεγαλύτερα καλάθια (κοφίνια), που ήταν τοποθετημένα πάνω σε γαϊδούρια. Κάποιος αναλάμβανε όταν γέμιζαν τα κοφίνια να πάρει τα γαϊδούρια, φορτωμένα, και να πάει στο χωριό να τα ξεφορτώσει, αδειάζοντάς τα στα πιθάρια. Και έκανε αυτή τη διαδρομή πολλές φορές, από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Παλιά όλοι οι παραγωγοί επεξεργάζονταν οι ίδιοι τα σταφύλια τους. Τα άλεθαν σε πιθάρια και έφτιαχναν κρασί και ζιβανία.
Σήμερα, ο τρύγος γίνεται διαφορετικά, με εργάτες. Τα σταφύλια τοποθετούνται σε πλαστικά κιβώτια και μεταφέρονται με το αυτοκίνητο στις οινοβιομηχανίες. Ελάχιστοι είναι αυτοί που φτιάχνουν μόνοι τους το Δωρίτικο κρασί και τη ζιβανία.
Την εποχή του τρύγου οι νοικοκυρές ακόμα και σήμερα, επεξεργάζονται τα σταφύλια για την παραγωγή του μούστου-χυμού του σταφυλιού. Από τον μούστο παρασκευάζονται διάφορα παραδοσιακά εδέσματα, όπως ο παλουζές, ο σιουσιούκκος, τα κιοφτέρκα και το έψημα.
Κουμανταρία
Γνωστό και ως «Κρασί των Βασιλιάδων» η Κουμανταρία είναι ένα κρασί που έχει κατοχυρωθεί ως προϊόν «ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης» και χρονολογείται από τον 12ο αιώνα. Φτιάχνεται στα 14 χωριά της περιοχής της Κουμανταρίας τα οποία Βρίσκονται στις νότιες πλαγιές του Τροόδους, βόρεια της Λεμεσού. Οι επισκέπτες μπορούν να ανακαλύψουν την τοπική παραγωγή κρασιού σε μικρά οινοποιεία που λειτουργούν σε ορισμένα χωριά.
Σύμφωνα με τους κατοίκους του Δωρού η καλύτερη κουμανταρία παράγεται στο χωριό.
Αρχαιότητες
Στις αρχές Ιουλίου 2002, ανακαλύφθηκε αρχαίος τάφος στο χωριό που χρονολογείτε στα 700 π.Χ.. τα ευρήματα που ανευρέθηκαν παρελήφθησαν από το τμήμα αρχαιοτήτων.
Νερόμυλος
Ο νερόμυλος τού “Σάββα Μυλωνά”.